ELVEDA ZEYTİNDAÐI
Tuncay Yılmazer
Atlas Tarih Aralık 2017 sayısı
“Elveda Zeytindağı” aslında bir önceki sayıda çıkan “Filistin Cephesi Birüssebi Muharebeleri” dosyasının devamı. Yazımda Kudüs’ün kaybedilişiyle ilgili mitleri sorgulamaya, perde gerisine bakmaya çalıştım. Malum popüler tarih anlatımında askeri yenilgiler daha az gündeme gelir, suçlama daha çok dışarı dönüktür. Özeleştiriler daha çok teknik kitapların satır aralarına yerleştirilmiştir. Oysa aradan bir asır geçti. Bizim artık geçmişte yaşananları çok daha soğukkanlı değerlendirmemiz gerektiğini düşünüyorum.
Güzel bir rastlantı eseri yazı Atlas Tarih dergisinin 50.Sayısına kapak oldu. Kötü bir rastlantı ise ABD başkanı Donald Trump’ın yine dengesiz davranışlarından birini sergileyerek, İngilizlerin Kudüs’ü ele geçirmesinin 100.Yılında Ortadoğu’nun kor ateşine bir benzin daha döküp Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak ilan etmesi. Makalede adı geçen, Osmanlının gidişine sevinen Kudüs sakinlerinden Wasıf Cevheriyye yaşasaydı,İsrail’in hemen tüm hükümetlerinin insan yerine koymayan muamelesiyle eziyet gören Filistinli hemşerilerini görseydi ne yazardı kimbilir? Muhtemelen bu kutsal şehrin yıllardır devam eden meş’um kaderinin bir türlü değişmediğine yanacaktı. Kudüs yine acıyla gündeme gelmişken keyifle oku(ya)mayacağınızı biliyor, yüreğinizle okumanızı diliyorum.
KUDÜS DÜŞMEDİ, BİZ TESLİM ETTİK
Muzaffer Albayrak
#Tarih Aralık 2017 sayısı
GeliboluyuAnlamak yazılarından tanıdığımız Muzaffer Albayrak’ın Kudüs’ün elimizden çıkmasının 100.Yılı nedeniyle kaleme aldığı makalesi #tarih dergisi Aralık sayısında. Albayrak’ın “Kudüs Düşmedi, Biz Teslim Ettik” başlıklı yazısı 1.Dünya Savaşı’nın ilk açılan cephelerinden Kanal Harekatı ve sonrasında olan olayları özetlemekle başlayıp sonrasında Kudüs’ün kaybına yol açan süreci ve sonrasında şehrin teslimini ayrıntılı işliyor. Dolayısı ile konuyla ilk kez ilgilenen, bilgilerini toparlamak isteyenler için mutlaka bakılması gereken önemli bir yazı.
Albayrak İngilizlerin 1917 yazını Filistinde büyük bir harekatın hazırlıkları ile geçirirken Enver Paşa’nın kaybedilen Bağdat’ı yeniden ele geçirmeyi planlamasını eleştiriyor. Albayrak’a göre Kudüs’ün boşaltılma kararındaki en büyük sorumluluk popüler anlatımdaki vurgulananın aksine Türk komutanlara ait. Yazıdaki en ilginç bölüm ise Kudüs’ün ilginç teslim süreci. Şehrin sembolik anahtarını taşıyan heyet İngiliz aşçı, çavuşlar , binbaşılar vs. ile karşılaşıyor ancak şehri teslim alacak yüksek rütbeli bir muhatap uzun süre bulamıyor. Yazıya ayrıca Kudüs mutasarrıfı İzzet Bey’in belediye başkanı El-Hüseyni’ye bıraktığı “Kudüs’ün bombardımandan zarar görmemesi için teslim edildiği” belgesi de koyulmuş.
OSMANLI ORDUSU KUDÜS’Ü NEDEN KAYBETTİ?
Sami Ağaoğlu, Sümeyye Bektaş
Derin Tarih Aralık 2017 Sayısı
Derin Tarih Dergisi ise kapağında Kudüs’ün İngiliz ve Siyonist İşgalinin Perde Arkası – Kudüs Nasıl Esir Düştü ifadeleri kullanırken iç başlıkta Osmanlı Ordusu Kudüs’ü Neden Kaybetti ? başlığı kullanmış. Sami Ağaoğlu ve Sümeyye Bektaş’ın makalesi Osmanlı tarafının hatalarına odaklanan, kapaktaki heyecanın aksine soğukkanlı bir yazı. Kapaktaki yazının editöryel bir tercih olduğunu anlıyoruz. Derin Tarih’teki yazı da diğerleri gibi Enver Paşa yönetimindeki Osmanlı genel karargâhının hatalarına gündeme getiriyor. Aynı zamanda Filistin cephesinde o döneme dek yaşananları özetliyor.