İkinci Dünya Savaşı’nda ABD Ordusu’nun en önemli komutanlarından biri olan General G.S. Patton, JR. 1930’lu yıllarda Hawaii’de yarbay olarak görev yaptı. Bu sırada hazırladığı 1936 tarihli Gelibolu Savunması başlıklı “Karargâh Çalışması”, uzun yıllar su yüzüne çıkmadı. Zamanın kaynaklarından azami ölçüde yararlanan bu çalışma büyük bir titizlikle yapılmıştır. Patton’ın ulaştığı sonuçlar bazen tartışmaya açık olmakla birlikte, konunun teknik açıdan oldukça iyi incelendiği rahatlıkla görülür. Çalışmanın Çanakkale üzerine yazılan kitaplarda pek referans olarak gösterilmemesini, askeri bir kaynak olup gün yüzüne çıkmamasına bağlıyoruz. Sonradan yazılan yüzlerce kitap Patton’ın çalışmasından çok daha ayrıntılı bilgiler verse de, “Gelibolu Çalışması”, Patton’ın ulaştığı sonuçlar açısından incelenmeye değerdir.
Biraz da Patton’dan bahsedelim. 1885’de doğdu. West Point Askeri Akademisi’ni 1909’da bitirdi. 1912’de Stokcholm’de ilk defa olimpiyat kapsamına alınan modern pentatlonda Amerika Birleşik Devletleri’ni temsil ederek beşinci oldu. Ertesi yıl Kansas’ta öğrenci olduğu Fort Riley’de aynı zamanda kılıç dersleri verdi. 1916’da Amerikalı ünlü General John J. Pershing’le yine ünlü devrimci Pancho Villa’nın peşine düşerek ilk savaş deneyimini yaşadı.
ABD’nin Birinci Dünya Savaşı’na girmesi üzerine AEF (American Expeditionary Force) komutanlığına getirilen Pershing’in ekibine girerek Avrupa’ya gitti. Kasım 1917’de AEF’in Hafif Tank Okulu’nu kurmakla görevlendirildi. Eylül 1918’de Alman siperlerine tanklarıyla yaptığı hücumda yaralandı, neticesinde üstün hizmet madalyası kazandı. Savaştan sonra tank birliklerinden vazgeçilmesi üzerine yine süvari sınıfına döndü. 1932 Ordu (Kara Kuvvetleri) Harp Akademisi’ni başarıyla bitirdi.
Elinizdeki metin, Patton’ın 1936’da Hawaii’de görevliyken yazdığı Gelibolu Savunması’dır. Bu çalışmada, görevli olduğu üssün bulunduğu Oahu Adası’nın Mauna Lahilahi ve Nanakuli burunlarını Gelibolu Yarımadası’nın Büyükkemikli ve Küçükkemikli burunlarına benzeterek, Anafartalar çıkarmasını Hawaii’ye tatbik etmeye çalışmıştır. Patton’ın makalesi, İkinci Dünya Savaşı’nın en büyük yanıltmasında rol oynamış olabilir. Kuzey Afrika’dan sonra Sicilya’da savaşan Patton oradan müttefiklerin kumandanı General Eisenhower’ın emriyle, 1944’ün başında İngiltere’ye geçer. Halen Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Üçüncü. Ordu’nun kumandanlığına atanır ve bu görevi çok gizli tutulur.
Patton’ın ikinci görevi ise, hayali bir ordu olan FUSAG (Birinci Amerikan Ordu Grubu) komutanlığıdır. Bu ordunun amacı yapılacak büyük çıkarma konusunda Almanları yanıltmaktır. Patton Almanlar arasında da en tanınan Amerikalı komutandı. Büyük çıkarmanın başına onun getirilmesi Almanları şaşırtmazdı. Kaldı ki sekiz yıl önce yaptığı çalışmada, o zamana kadar yapılan en büyük çıkarma olan Gelibolu Çıkarması’nı dikkatle incelemiş ve analiz etmişti. Şişme tanklar, kamyonlar ve uçaklarla donatılan FUSAG askerleri de rollerini çok iyi yapan aktörlerdi. Sonuçta, hayali ordunun İngiltere’nin Fransa’ya en yakın kıyılarında konuşlandırılması, Almanlarda çıkarmanın Pas de Calais’ye yapılacağı inancını oldukça güçlendirdi ve Normandiya Çıkarması istenen sürpriz etkisiyle yapılabildi.
Patton, savaşın sonraki döneminde Üçüncü Ordu komutanı olarak inanılmaz bir hızla hareket etti. Savaşta en çok esir alan ve toprak kurtaran komutan oldu.
9 Aralık 1945’de bir trafik kazası geçiren Patton, 21 Aralık 1945’de Heidelberg, Almanya’da öldü. Yıllar sonra bu ölümün bir suikast olduğunu iddia eden bir kitap da yazıldı.
Bu çalışmayı Türkçe olarak yayına hazırlayanlar, Çanakkale Savaşı’na duydukları ortak ilgi ve ortak dostları sayesinde tanıştılar. O sırada Korgeneral Ben Hodges, İzmir’de Nato Kara Kuvvetleri Komutanıydı. Çanakkale Savaşı’ndan da etkilenerek Nato Karargâhı’ndaki başarılı personel için “Yahya Çavuş Ödülü”nü ihdas etti. Kendisi 2016 yılı itibariyle ABD Avrupa Ordusu Komutanı’dır.
Son olarak bu kitabı hazırlayanlar, Şahin Aldoğan, Necati Akpınar ve Hakan Köse’ye yardımlarından dolayı teşekkür ederler.
Haluk Oral
General G.S.Patton
Gelibolu Savunması- Bir Karargâh Çalışması
İş Bankası Kültür Yayınları
Şubat 2017-İstanbul