Çanakkale Seferberliği: Savaş, Eğitim, Cephe Gerisi (Mustafa Selçuk)Tarih: 21/03/2016 / Toplam Yorum 2 / Yazar Adı: / Okunma 3696 ![]() Çanakkale Cephesinde “askerin kahramanlığını yaşatmak için” ülkenin bütün imkânları seferber edildi. Özellikle de beşeri sermaye, eğitimli gençler bu savaşta yitirildi. Çanakkale seferberliği, harp sahası ve cephe gerisiyle Osmanlı/Türk tarihinin en anlamlı sayfalarını oluşturmaktadır. Bu çalışmada Çanakkale Savaşlarının cephe gerisi üzerine yoğunlaşıldı. Harp sahasında yapılan geziler, görsel propaganda aracı mecmualar, savaşın filme alınması, sanat ve edebiyat alanındaki çalışmalar incelendi. Silahaltına alınan on binlerce yükseköğretim gençliğinin savaş tecrübeleri, yaşadıkları mağduriyet ele alındı. Gelibolu Cephesinde mücadele eden V. ordunun iaşesi ve Osmanlı Erkânıharbiyesinin Çanakkale Savaşları üzerine hazırladığı askeri tarih çalışmaları incelendi. (M.S.) |
||||||||||||||||||||||||
Birinci Cihan Harbi, milyonlarca canlının hayatına mal oldu. İmparatorluklar dağıldı. Dünya haritası büyük oranda yeniden çizildi. İnsanoğlu, kendi tarihinde o zamana kadar şahit olmadığı nispette silahların tahrip gücünü keşfetti. Cephe ile cephe gerisi çizgisinin belirsizleştiği bir savaş oldu. Sivil halk bu savaştan azamî derecede etkilendi. Etnik ve dini kaygıların ötesinde farklı parametreler savaşa yön verdi. Ancak savaşın ana nedeni Avrupa kıtasına sığmayan ve daha önce sömürdükleriyle yetinmeyen büyük devletlerin dünya üzerinde yeni paylaşımlar-sömürgeler elde etme mücadelesiydi. Yetmiş milyondan fazla askerin cepheye sürüldüğü Birinci Dünya Savaşı, insanlık tarihinin o güne kadar gördüğü en kapsamlı ve acımasız bir savaş olmuştur. Birinci Dünya Savaşı, cephe gerisi, kullanılan silahlar ve etkilediği alan itibariyle topyekün harbin ilk esaslı örneğini oluşturmuştur. Siyasî, içtimaî, askerî ve iktisadî etkilerinin günümüze kadar devam ettiği bu büyük savaş aynı zamanda Osmanlı Devleti’nin de sonu olmuştur. Yaklaşık 23 milyon nüfusa sahip Osmanlı Devleti bu savaş boyunca üç milyona yakın askeri silahaltına almış ve ordunun yaklaşık dörtte biri cephede şehit düşmüş ya da hastalık nedeniyle vefat etmiştir. Yine Osmanlı ordusunda yarım milyona yakın asker firar etmiş ve iki yüz elli bin kadar da esir verilmiştir. İki milyona yakın zayiat verilmiş, bir o kadar da sivil halk yerlerinden yurtlarından edilmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusu, kendisinden sayıca ve silah teknolojisi bakımından üstün kuvvetlerle karşı karşıya kalmıştır. Balkan Savaşları’nda yaşadığı hezimete rağmen kısa sürede toparlanan ve aynı anda birkaç cephede birden savaşı sürdürmesi hem müttefiklerini hem de düşmanlarını şaşırtmıştır. Cihan Harbi’nde ülkenin bütün kaynakları ordu için seferber edilmiştir. Osmanlı ordusu Cihan Harbi’nde her birisi farklı özelliklere sahip cephelerde savaşmak zorunda kalmıştır. Cihan Harbi’nde yekpare bir cephe yoktur. Osmanlı orduları karlı dağlarda, büyük nehirlerde, kızgın çöllerde çok soğuk ve çok sıcak iklimlerde muharebe etmiştir. Osmanlı orduları 1915 yılı içerisinde üç farklı cephede aktif muharebe halinde idi, doğuda Ruslara karşı, Kanal’da İngilizlere ve Çanakkale’de ise müttefik filo ve ordusuna karşı mücadele etmiştir. Bu cepheler içerisinde Çanakkale’nin müstesna bir yer vardır. Çanakkale’de İstanbul savunulmuştur. Çanakkale Türk milletinin varoluş destanıdır. Şartların bütünüyle olumsuz olduğu bir dönemde Çanakkale’de Türk ordusu tarihinin en parlak zaferlerinden birini kazanmıştır. Çanakkale’de varlık yokluk mücadelesi verildi. Çanakkale Muharebeleri milli bilincin gelişmesine sebep oldu. 26. Alay, 3. Tabur Komutanı Mahmut Sabri Bey askerilerine hitap ederken Çanakkale için “burası İstanbul’un kapısı, bütün Türkiye’nin kalbi sayılır” demiştir. Askeriyle, komutanıyla Çanakkale’de herkes İstanbul’un savunulduğu bilincindeydi. Askerler, “vatanın selamlık kapısında nöbet tutuyorlardı”. İsmail Hakkı Sunata, Kafkas Cephesi’nde zorlu kış şartları içerisinde düşmanla ile mücadele ederken Çanakkale’de düşmanın geri çekildiği haberini duyduklarında yaşadıkları sevinci tarif edemez. Bu çalışmada doğrudan askeri tarih yerine savaştaki ordunun mücadele azmi ve Çanakkale kahramanlığı yaşatılmak için yapılan faaliyetler incelenmiştir.İlk bölümde deniz savaşları devam ederken başkent İstanbul’da yaşanan tedirginlik, hükümeti taşımak ve şehri savunmak için yapılan askeri ve idari hazırlıklar ele alınmıştır. Kara savaşları ile birlikte Türk ordusunun lojistiğini engellemek için Marmara Denizi’nde faaliyet gösteren denizaltılar incelenmiştir. Üçüncü bölümde cephede çarpışan askerin motivasyonunu artırmak, Çanakkale’de gösterilen kahramanlığın diğer cephelere de yayılması için Harbiye ve Maarif Nezaretlerinin girişimleri incelenmiştir. Savaş devam ederken harp sahalarının çeşitli gruplarca ziyaret edilmesi, harp propagandası için yapılan faaliyetler ele alınmıştır. Dördüncü bölümde savaşın eğitime etkisi ve eğitim kurumlarının savaşa katkısı incelenmiştir. Beşinci bölümde özet olarak Çanakkale cephesindeki ordunun iaşesi incelenmiş ve Türk ordusunun bu cephede iyi beslendiği ve açlık çekmediği sonucuna ulaşılmıştır. Son bölümde Osmanlı Genelkurmayı tarafından resmî olarak Çanakkale Savaşları ile ilgili yapılan çalışmalara değinilmiştir. *** Sorularla Çanakkale Seferberliği: Çanakkale Geçilirse İstanbul'u kim Savunacaktı? II. Abdülhamid Çanakkale Savaşları hakkında ne düşünüyordu? Boğazda bombardıman başladığında II. Abdülhamid kardeşi Sultan Reşad'a ne demişti? İstanbul'da alınan askeri ve idari tedbirler nelerdi? Savunma için yapılan hazırlıklar? Devlet hazinesi ve kutsal emanetler nereye taşınmıştı? Halkın korku ve telaşı karşısında yetkililer ne gibi önlemler almıştı? Yatılı okullarda kalan kimsesiz çocukların durumu ne olacaktı? Padişahı taşıyan tren nerede beklemekteydi? Padişah ve ailesi nereye gidecekti? Hükümet üyeleri için hangi şehirde hazırlıklar yapıldı? 18 Mart günü İstanbul'da neler yaşandı? Çanakkale boğazı geçilmiş miydi? Boğazı ilk hangi denizaltı geçti? Denizaltıları İstanbul sahillerinde görünce halk ne hissetmişti? Gelibolu Yarımadasında gönderilen edebi heyette kimler yer almaktaydı? Mustafa Kemal cephede kimleri ağırladı? Suriye ilmi heyeti Mustafa Kemal'e ne hediyeler getirmişti? Savaş esnasında Çanakkale Cephesi nasıl filme alınmıştı? 5.Ordu Kumandanlarının resimlerini kim çekmişti? Ordu Sinema Dairesi hangi filmleri hazırlatmıştı? Fotoğraf mualliminden sinemacı olur mu? Çanakkale Savaşları ile ilgili tablolar hazırlayan ressamlar? Berlin, Viyana sergilerinin hikayesi? Seferberlikte öğretmenlere ve vaizlere düşen görevler nelerdir? Silahaltına alınan üniversite gençliğinin akıbeti? Tahsilli neslin savaş tecrübeleri? Cephede Türk askeri aç kalmış mıdır? Subayların menüsünde neler vardı. Siperlerde askerler ne yemişlerdir. Karavanada hangi yemekler hazırlanmaktadır.
*** Arka Kapak Yazısı Çanakkale Savaşlarında Osmanlı ordusu, büyük güçler karşısında var gücüyle çarpışırken geri planda neler yaşanıyordu? Savaş günlerinde başkent İstanbul’da bir yandan şehrin savunma hazırlıkları yapılırken bir yandan da sessizce şehrin tahliyesi, padişah ve hükümet erkânı gibi önemli kişilerin taşınması düşünüldü. Kusursuz işleyen ve çok gizli tutulan plan gereği ilk tedbir olarak hazine ve değerli eşyalar Anadolu içlerine taşındı. Askeri hazırlıklar devam ederken boğazdan gelen sevinçli haber bu planı unutturdu. Kara savaşlarının cereyan ettiği Gelibolu Yarımadasında Osmanlı toplumunu daha zorlu günler bekliyordu. Yarım milyondan daha fazla askerin kıyasıya mücadele ettiği daracık yarımadada insanlık tarihinin en kanlı günleri yaşanıyordu. Bir iki günde on binden fazla zayiat verildiği günler yaşanmaktaydı. Topyekûn harbin tüm unsurlarının yer aldığı Çanakkale Savaşlarında, Osmanlı toplumunun moral ve motivasyonunun artırılması, askerin savaşma azminin zinde tutulması için çeşitli görsel ve yazılı propaganda faaliyetlerine yer verildi. Harp edebiyatının ilk örneklerinin verildiği bu dönemde Çanakkale Cephesinde “askerin kahramanlığını yaşatmak için” ülkenin bütün imkânları seferber edildi. Özellikle de beşeri sermaye, eğitimli gençler bu savaşta yitirildi. Çanakkale seferberliği, harp sahası ve cephe gerisiyle Osmanlı/Türk tarihinin en anlamlı sayfalarını oluşturmaktadır. Bu çalışmada Çanakkale Savaşlarının cephe gerisi üzerine yoğunlaşıldı. Harp sahasında yapılan geziler, görsel propaganda aracı mecmualar, savaşın filme alınması, sanat ve edebiyat alanındaki çalışmalar incelendi. Silahaltına alınan on binlerce yükseköğretim gençliğinin savaş tecrübeleri, yaşadıkları mağduriyet ele alındı. Gelibolu Cephesinde mücadele eden V. ordunun iaşesi ve Osmanlı Erkânıharbiyesinin Çanakkale Savaşları üzerine hazırladığı askeri tarih çalışmaları incelendi.
Mustafa Selçuk,
|
||||||||||||||||||||||||
********************** Tüm yazı, yorum ve içerikten imza sahiplerinin kendileri sorumludur. Yayımlanmış olmaları, bu görüşleri Tuncay Yılmazer'in benimsediği anlamına gelmez. Yorum bölümü özgür bir tartışma ortamı yaratmak için vardır. Ancak saldırgan ve düzeysiz yorumlar yayınlanmayacaktır. Eğer bu siteye ilk kez yorum yazıyorsanız, yorum kurallarına gözatmanızı istirham ederiz. ********************** |
||||||||||||||||||||||||
YORUMLAR |
||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||
KATEGORİDEKİ DİĞER BAŞLIKLAR |
||||||||||||||||||||||||
Site İçi Arama
Kategoriler
Rastgele Seçilen 10 Yazı
- 1 - Birinci Dünya Harbi'nde Mustafa Kemal ( Muzaffer Albayrak ) - 14/12/2008 Hit: 10156
- 2 - Zığındereden Normandiyaya ( Tuncay Yılmazer ) - 27/06/2010 Hit: 10609
- 3 - Çanakkale Muharebelerinin Komuta Kademesi ve İdaresi Çalıştayı - 02/05/2014 Hit: 7273
- 4 - İstiklâl Marşı Son Mısra ( Hadi Uluengin- Hürriyet 27.2.2008) - 27/02/2008 Hit: 15079
- 5 - Çanakkale Savaşı nın Dünya Tarihindeki Yeri - NTV Mete Çubukcu ile Pasaport Programı - 18 Mart 2016 - 24/03/2016 Hit: 3045
- 6 - Sarıkamış Etkinliklerine Davet - 17/12/2012 Hit: 5359
- 7 - “Topyekûn Savaş” Kavramı ve Son Dönem Osmanlı Harp Tarihi (Mehmet Beşikçi) - 11/02/2012 Hit: 21965
- 8 - Dünden Bugüne Çanakkale'yi Ziyaret (Muzaffer Albayrak) - 02/05/2010 Hit: 14748
- 9 - Eğitimli Neslin Birinci Dünya Savaşı ile İmtihanı ( Dr. Nuri Güçtekin ) - 26/03/2016 Hit: 3537
- 10 - Çanakkale- Devler Ülkesinde Devler Savaşı ( Aubrey Herbert Ve Henry Morgenthau’nun Çanakkale Savaşı Anıları )- Tuncay Yılmazer - 07/03/2007 Hit: 20457
Yazarlar
Popüler 20 Yazı
- Okunma Adet:
- 100. Yılında II. Meşrutiyet (“Didar-ı Hürriyet” kitabının yazarı Sacit Kutlu İle Söyleşi )-1. Bölüm Okunma Adet:99352
- Çanakkale Mahşeri - Mehmed Niyazi (İsmail Bilgin) Okunma Adet:89967
- Sarıkamış Kuşatma Harekâtı’na Ait Değerlendirmeler ( M. Şahin Aldoğan ) Okunma Adet:83513
- 18 Mart Kahramanı Cevat Paşa ( Ahmet Yurttakal ) Okunma Adet:68054
- 9 Ocak 1916 - İtilaf Devletlerinin Gelibolu Yarımadasını Tahliye Harekâtı ( Melike Bayrak ) Okunma Adet:57599
- 1.Dünya Savaşında Türkiye Dışında ve Anadolu’da Esir Kampları Balıkesir Esir Kampı (Aydın Ayhan) Okunma Adet:57107
- 1915 Çanakkale Cesarettepe Kahramanı Kırşehirli Mehmet Çavuş ( Cemalettin Yıldız ) Okunma Adet:56106
- Balkan Muharebeleri Sırasında Mustafa Kemal'in Çanakkale Bölgesindeki Faaliyetleri (Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay) Okunma Adet:52885
- İlk Türk Hemşiresi Safiye Hüseyin (Elbi) (Ahmet Yurttakal) Okunma Adet:50419
- Muhafazakâr Türk Basınının Altı Büyük Çanakkale Yanlışı… ( Ozan Bodur ) Okunma Adet:47562
- 18 Mart 1915’den 18 Mart 2009’a Çanakkale Deniz Zaferi ( Melike Bayrak) Okunma Adet:45985
- Kutülammare’de Esir Alınan İngiliz Ordusu ve General Townshend (Muzaffer Albayrak) Okunma Adet:43869
- Çanakkale Savaşı ve Diplomasi ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:43124
- Rumeli Mecidiye Tabyası Topçu Neferi Kahraman Niğdeli Ali ( Ömer Arslan ) Okunma Adet:42912
- Çanakkale’deki En Başarılı Alman: Otto Hersing ve U-21 Denizaltısı (Ahmet Yurttakal) Okunma Adet:42865
- Uzun Beyaz Bulut-Buket Uzuner (İsmail Bilgin) Okunma Adet:42292
- Çanakkale Cephesi’nde Albay Mustafa Kemal’in Yaralanma Vakaları (İsmail Bilgin) Okunma Adet:40475
- 25 Nisan 1915 Çanakkale Kara Muharebeleri ( Melike Bayrak ) Okunma Adet:40230
- Türk Askeri Çanakkale’de Aç–Bilaç Savaştı (!) (İsmail Bilgin) Okunma Adet:40139
- Balkan Harbi’nin Toplumsal-Siyasal ve Ekonomik Etkileri -2 ( Sacit Kutlu ) Okunma Adet:38246
Son Yorumlananlar
- 10562-Tolga Yılmaz
Başka makale- Erhan Bey,
Yazınız için tebrik ederiz. Emeğinize sağlık.
Bahsettiğiniz konuyla ilgili ... 18-04-2018-- Haber Başlığı:Çanakkale Savaşı Esnasında Çekildiği İddia Edilen Bir Fotoğraf Hakkında (Erhan Çifçi) - 10557-şahinAldoğan Ruhları şad olsun- Değerli Ahmet kardeş, kutlarım seni. Anı ve izler böyle araştırılır,yaşatılır. Benden nostaljik bir ... 07-04-2018-- Haber Başlığı:18 Mart Günü Dardanos Şehidi Zabit Namzedi Halim Efendi (Ahmet Yurttakal)
- 10556-Cemalettin Yıldız Tebrikler Ahmet- Kahramanların yakınları bir bir meydana çıkıyor. İnşallah bir gün Mesudiye Zırhlısındaki şehitlerimi... 07-04-2018-- Haber Başlığı:18 Mart Günü Dardanos Şehidi Zabit Namzedi Halim Efendi (Ahmet Yurttakal)
- 10555-Ismail sabah - Kalemine ve emegine saglik abi. Soyledigin gibi dardanostaki sehitlerimiz hakkinda bilgilerimiz maal... 07-04-2018-- Haber Başlığı:18 Mart Günü Dardanos Şehidi Zabit Namzedi Halim Efendi (Ahmet Yurttakal)
- 10554-Ismail Sabah - Makalenizi buyuk bir keyifle okudum. Emeginize ve kaleminize saglik.... 23-03-2018-- Haber Başlığı:Londra’nın Savaş Planları: 1906 Taba Krizi Ve Çanakkale (Yusuf Ali Özkan)
- 10553-Ismail Sabah - Emeginize ve kaleminize saglik.... 23-03-2018-- Haber Başlığı:Verdun Savaşı (İlkin Başar Özal)
- 10552-isimsiz İlginç- Kısa ve net yazıcam. Ekmek yalan haber abartıldığı gibi şehitte a... 18-03-2018-- Haber Başlığı:Türk Askeri Çanakkale’de Aç–Bilaç Savaştı (!) (İsmail Bilgin)
- 10551-NİZAMETTIN ERDOĞAN - Güzel bir makale .Teşekkür.Nizamettin Erdoğan... 16-03-2018-- Haber Başlığı:Florence Nightingale’in Eli Anadolu’ya da Değmişti-Kırım Savaşından Unutulan İlk Prefabrik Hastane: Erenköy (Renkioi) (Mustafa Onur Yurdal)
- 10547-Tosun Saral Matikdere’de Avusturya Macaristan-Topçu Anıtı- Saygıdeğer Mustafa Onur Kardeşim. Avusturya Macaristan-Topçu Anıtı bir mucize eseri olarak bulunma... 27-02-2018-- Haber Başlığı:Gelibolu Yarımadasında Kaybolan Şehitlik ve Anıtlar (Mustafa Onur Yurdal)
- 10546-mehmet Şahin Aldoğan Ruhun şad olsun- Çanakkale'nin anı ve izlerini uzak diyarlarda ararken, değerli hocam Kenan bey acı haberi verdi.Yüc... 22-02-2018-- Haber Başlığı:Acı Kaybımız - Yücel Özkorucu
Önerilen Yazılar
- Okunma Adet:
- Arıburnu Muharebeleri Raporu (2) - Mustafa Kemal (Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:20672
- Tehcir Övünülecek Bir Uygulama Değildir ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:18255
- Çanakkale Cephesinde Bir Müderris- Abdullah Fevzi Efendi ( Muzaffer Albayrak) Okunma Adet:18450
- 25 Nisan 1915 Arıburnu Anzak Çıkarması Üzerine Şahin Aldoğan ile Söyleşi – 1 (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:34165
- Propaganda Filmlerinin Bir Prototipi olarak Arabistanlı Lawrence (Enver Gülşen) Okunma Adet:20964
- “Bin Kere Çoğalan Cehennem” 4-6 Haziran 1915 , Üçüncü Kirte Muharebesi ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:27487
- Çanakkale Muharebe Alanlarında Çevre Kirliliği ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:19447
- 100. Yılında II. Meşrutiyet (“Didar-ı Hürriyet” kitabının yazarı Sacit Kutlu İle Söyleşi )-1. Bölüm Okunma Adet:99352
En Çok Yorumlanan
- 1915 Çanakkale Cesarettepe Kahramanı Kırşehirli
Mehmet Çavuş ( Cemalettin Yıldız )
Yorum Adet:52Okunma Adet:56106 - Çanakkale Savaşı Belgeselleri Yapımcısı Gökhan Tarkan Karaman ile söyleşi (Tuncay Yılmazer)
Yorum Adet:31Okunma Adet:8608 - 9 Ocak 1916 - İtilaf Devletlerinin Gelibolu Yarımadasını Tahliye Harekâtı ( Melike Bayrak )
Yorum Adet:29Okunma Adet:57599 - En Büyük Tehlike ( Tuncay Yılmazer )
Yorum Adet:21Okunma Adet:30220 - 19 Mayıs'ın Ardından ( İslam Özdemir )
Yorum Adet:20Okunma Adet:20945 - Muhafazakâr Türk Basınının Altı Büyük Çanakkale Yanlışı… ( Ozan Bodur )
Yorum Adet:19Okunma Adet:47562 - Birinci Dünya Savaşında Ölen Alman Askerlerin Kayıp Listesi ( Hafize Kasar )
Yorum Adet:18Okunma Adet:30596 - Alibeyköy Lisesi konferansının ardından... ( Tuncay Yılmazer )
Yorum Adet:17Okunma Adet:21251 - Türkiye Cumhuriyeti'nin En Büyük Askeri Tarihçisi Kurmay Yarbay Bursalı Mehmet Nihat Bey 'e Vefa ( Cemalettin Yıldız )
Yorum Adet:16Okunma Adet:23852 - 57. Alay Şehitliği’nin Yeniden Düzenlenmesi Üzerine (Tuncay Yılmazer)
Yorum Adet:15Okunma Adet:35668 - Çanakkale Gazisi Hüseyin Akdoğan (Ahmet Yurttakal)
Yorum Adet:14Okunma Adet:23305 - Bir Fotoğraf , Bir Soru... ( A.Yurttakal - İ. Sezgin )
Yorum Adet:14Okunma Adet:18991 - Teğmen Remzi nin Hatıralarında Zığındere Muharebeleri (M. Şahin Aldoğan)
Yorum Adet:14Okunma Adet:23452 - Kırım Harbinden Günümüze Haydarpaşa Mezarlığı 2. Bölüm ( İslam Özdemir)
Yorum Adet:13Okunma Adet:28730 - Küçük Muavenet'in Büyük Başarısı ( Duygu Ak )
Yorum Adet:13Okunma Adet:16594
Ziyaretçi İstatistiği
-
Tekil (Bugün)
3221 Toplam
9902138 En Fazla
17793 Ortalama
2437 Üye Sayısı
1032 Bugün Üye Olan
0 - ANASAYFA
- KURALLAR
- RESİM ARŞİVİ
- İLETİŞİM
- ZİYARETÇİ DEFTERİ