Çanakkale Savaşı ve Diplomasi ( Tuncay Yılmazer )Tarih: 28/09/2008 / Toplam Yorum 3 / Yazar Adı: / Okunma 47083 ![]() Çanakkale Savaşı “hasta adam” olarak nitelenen Osmanlı Devleti’nin dönemin süper güçlerine karşı hiç beklenmedik ölçüde üstün maneviyatı ve direnişi ile kazandığı muhteşem bir zafer. Günümüz Türkiye’sine Osmanlı’dan miras kalan en önemli sembol mücadelelerden birisi olduğuna da kuşku yok. Aynı zamanda Çanakkale Savaşı, müttefiklerin kendi aralarında da bir “diplomasi” savaşı olarak nitelenebilir. Her hangi bir askeri harekât başlangıçta belli hedefleri olsa da , özellikle süre uzar, beklenen sonuçlara ulaşılamaması durumda diplomatik yeni girişimlerin olması kaçınılmaz. Bu kural yirminci yüzyılın başlarında da aynen geçerliydi. Çanakkale seferinin uzaması İngiliz ve Fransızların hesaplarını yeniden gözden geçirmesine yol açmış, St. Petersburg’u ise büyük bir beklentiye sokmuştur. Avrupa savaş alanlarında müttefik orduları kurmay heyetleri her şeyden önce stratejik bir gaye güttükleri halde Türkiye Asyasında stratejik gaye ikinci planda kalmakta ve müttefiklerden birinin ordusu tarafından elde edilen herhangi bir başarı ötekiler için hoşnutsuzluğa yol açmaktaydı. 4 Mart 1915 tarihinde Rus tarafından gelen sürpriz öneri İngiltere ve Fransa’yı zor durumda bırakmıştır. Rus Dışişleri Bakanı Sazanov, Rusya’nın yalnız İstanbul ve boğazları değil , İmroz-Bozcaada , ve Trakya’da Enez-Midye hattının doğusunu istediğini belirtiyordu. |
||||||||||||
Çok değil sadece Çanakkale Savaşı’ndan neredeyse 60 yıl kadar önce İngiltere ve müttefiki Osmanlı İmparatorluğu’nun , Kırım yarımadası’nda Rusya ile karşı karşıya geldikleri biliyoruz. Yıllar sonra dünya savaşının ateşinin etrafı kasıp kavurmaya başladığı günlerde bir İngiliz yazarın sözlerini hatırlamak gerekli. “Ne gariptir ki” demişti Georges Young, “Haydarpaşa’da boğazları Ruslara kapamak için ölen İngiliz askerlerinin mezarları , Çanakkale’de de boğazları Ruslara yardım için açmak isteyen İngiliz askerlerinin mezarları vardır.” [1] Bu sözler ülkeler arasındaki düşmanlığın, rekabetin zaman içerisinde nasıl değişebileceğinin çok çarpıcı bir ifadesi aslında. Her hangi bir askeri harekât başlangıçta belli hedefleri olsa da , özellikle süre uzar, beklenen sonuçlara ulaşılamaması durumda diplomatik yeni girişimlerin olması kaçınılmaz. Bu kural yirminci yüzyılın başlarında da aynen geçerliydi. Çanakkale seferinin uzaması İngiliz ve Fransızların hesaplarını yeniden gözden geçirmesine yol açmış, St. Petersburg’u ise büyük bir beklentiye sokmuştur. Bolşevik tarihçilerden Adamof’un da belirttiği gibi Avrupa savaş alanlarında müttefik orduları kurmay heyetleri her şeyden önce stratejik bir gaye – düşmanın zinde kuvvetlerini yok etme gayesi- güttükleri halde daha savaştan evvel Avrupa’nın büyük devletlerinden birçoğuna ait çıkarların çarpışmakta olduğu Türkiye Asyasındaysa stratejik gaye ikinci planda kalmakta ve müttefiklerden birinin ordusu tarafından elde edilen herhangi bir başarı ötekiler için hoşnutsuzluğa yol açmakta ve siyasi bir münasebetsizlik sayılmaktaydı. [2] Bu bağlamda dönemin Rus Dışişleri bakanı Sazanov’un Çanakkale Savaşı boyunca yaptığı diplomatik girişimler hayli önemli. Çanakkale boğazına İtilaf devletlerinin saldırısı sonuçta Rusya’yı direkt ilgilendirmekteydi. Ancak İstanbul’ a askeri harekât düşüncesi ise Stavka (Rus Genel Karargâhı ) tarafından uygun bulunmamıştı. Almanların ve Avusturyalıların ardı ardına gelen saldırıları, başka bir cepheye kuvvet ayrılmasına imkân bırakmıyordu. 4 Mart 1915 tarihinde Rus tarafından gelen sürpriz öneri İngiltere ve Fransa’yı zor durumda bırakmıştı. Rus Dışişleri Bakanı Sazanov, Rusya’nın yalnız İstanbul ve boğazları değil , İmroz-Bozcaada , ve Trakya’da Enez-Midye hattının doğusunu istediğini belirtiyordu. Dönemin İngiltere Dışişleri Bakanı Grey, verilecek red cevabının Rusya’yı savaşta tutmaya yetmeyeceğinden korkacak, İngiliz kabinesi ile yapılan görüşmeler sonucunda iki gün sonra bu teklifi kabul ettiğini belirtecektir. [3] Fransız Cumhurbaşkanı Poincaré ise Rusya’nın daha Çanakkale askeri harekâtına katılmadığını , söz verdikleri askeri yardımın ise henüz ortada olmadığını söylese de Fransız hükümeti de İngilizler gibi aynı endişelerle 10 Nisan 1915’te Rusların teklifini kabul edecekti. [4] İngiltere ve Fransa’nın neden Rusya’nın isteklerini ( isteksizce de olsa ) neden kabul ettikleri tarihçiler arasında tartışılmıştır. İngiliz kralı V. George’un savaşın henüz başlarında Rus Çarı’na “İstanbul sizin olmalı” dediği de biliniyordu. [5] Rusya’nın İttifak devletleri ile olan mücadelesinde zor durumda olması , ve ayrı bir barış yapma olasılığı bunda en önemli etkendir. Ayrıca İngiltere, Rusya’nın Almanya’yla savaşının devamını Basra körfezindeki çıkarları açısından gerekli görüyordu. Fransa’nın endişesi de Rusların Doğu cephesinde yenilmesiyle serbest kalan Alman kuvvetlerinin , batıya kaydırılmalarıydı. [6] Ancak 1915 yazında Rusların Alman ve Avusturya birlikleri karşısındaki yenilgileri gitgide daha büyük hâl almakta ve bu devletin bir daha kendini toparlayamayacağı duygusu yayılmaktaydı. Öbür yandan İngiliz ve Fransız ordusunun Gelibolu Yarımadasında Türk karşı koymasını kıramayacağı anlaşılıyordu. Bu nedenle Bulgarların Çanakkale Muharebelerinin gidişatını gördükten sonra İttifak devletlerine katılması Rus Askeri çevrelerini bir hayli telaşlandırmıştır. Genelkurmay Başkanı Aleksiev , Dışişleri bakanlığındaki askeri temsilci Prens Kudachev ile yaptığı durum değerlendirmesinde “Eğer Sırbistan ezilip Almanya ile Türkiye arasında yol açılırsa Türkler asker, yiyecek ve hammadde vererek Almanları desteklerler. Biz bu sırada Almanların hakkından gelemiyoruz, bundan sonra ne yapabiliriz? diyecekti. Rus Genelkurmay başkanına göre Türkiye ile ayrı barış yapılmalıydı. Böylelikle İngiliz ve Fransızların orduları serbest kalacak , savaşın asıl amacı olan Alman askeri gücünün yok edilmesi sağlanacaktı. Bundan başka amaçlar kovalamak “bir serabın arkasından koşmak” la eşdeğerdi. [7] Buradan da görüldüğü gibi özellikle Rus Genelkurmayının İstanbul’un alınması konusunda Sazanov’dan daha gerçekçi olduğu açıktır. Alman ve Bulgar tarafı 6 Eylül 1915’te antlaşma imzalayacak, bir ay sonra Sırbistan’a karşı Alman General Mackensen komutasındaki Alman-Avusturya birliklerine katılan Bulgar ordusunun da saldırısıyla Sırbistan safdışı edilecekti. Bu gelişmeler de yine Çanakkale cephesini etkileyecek, özellikle Fransa Sırbistan’a yardım gerektiğini belirterek en yakın cephe olan Çanakkale’den Selanik’e asker kaydırtma kararı alacaktır. Gerçekte bu gelişme , Fransa’nın inisiyatifi yeniden ele alma çabasından başka bir şey değildi. Olayların akışı İngilizleri de Makedonya cephesine asker kaydırmak zorunda bırakacaktır. Boğazların savaşın sonuna kadar Osmanlı Devleti’nin elinde kalması müttefiklerin savaş planlarını değiştirmiş, müttefikler birliklerini Fransa önderliğinde Selanik’e kaydırırken, İngilizler de ayrıca Mezopotamya ve özellikle Kanal- Filistin cephesine ağırlık vermelerine yol açmıştır. Alman Genelkurmay Başkanlarından Falkenhayn Çanakkale Savaşı’nın Birinci Dünya Savaşı’nın içerisindeki yerini vurgularken “Akdeniz ve Karadeniz arasındaki boğazlar düşman trafiğine devamlı olarak kapalı kalmasaydı, savaşın başarılı bir şekilde yürütülmesi yolundaki bütün umutlar pek büyük ölçüde azalacak, bu arada Rusya önemli olan tecrit durumundan kurtulacaktı…” diyecektir. [8] Çanakkale Savaşı “hasta adam” olarak nitelenen Osmanlı Devleti’nin dönemin süper güçlerine karşı hiç beklenmedik ölçüde üstün maneviyatı ve direnişi ile kazandığı muhteşem bir zafer. Günümüz Türkiye’sine Osmanlı’dan miras kalan en önemli sembol mücadelelerden birisi olduğuna da kuşku yok. Aynı zamanda Çanakkale Savaşı, müttefiklerin kendi aralarında da bir “diplomasi” savaşı olarak nitelenebilir. İngilizlerin ve Fransızların muhtemel bir zafer sonrasında İstanbul’u Ruslara terk edeceklerini düşünmek herhalde çok doğru olmaz. Birinci Dünya Savaşı’nda Müttefiklere göre Doğu cephesinin öznesi Osmanlı Devletiydi. Çanakkale Savaşı bu paylaşım düşüncesine karşı koymanın sembolüydü. Çanakkale Muharebelerini daha geniş perspektiften düşünmek, Birinci Dünya Savaşı ve dünya tarihi üzerine olan etkilerini daha ayrıntılı ortaya koymak gerekiyor. Bu yazı Kültür Dergisi Birinci Dünya Savaşı Özel Sayısı’nda yayınlanan “ Batı Cephesi’nde Yeni Bir Şey Yok Ya Doğu’da- Çanakkale Savaşı’nın 1. Dünya Savaşı’na Etkileri “ konulu makalemin daha kısaltılmış halidir. Kaynakça [1] Georges Young’un eserinden aktaran Tunaya, , Tarık Z. Türkiye’de Siyasal Partiler, Cilt: 3 İttihat ve Terakki, İletişim yayınları , (3.Baskı), İstanbul 2007 s.618 [2] Adamof, E.E Çarlık Belgelerinde Anadolu’nun Paylaşılması , Kaynak Yayınları, İstanbul, 2001 s. 100 [3] Cassar, George H. Çanakkale ve Fransızlar , Milliyet Yayınları, İstanbul, 1974 s. 154-155 [4] Cassar s. 157 [5] Bobroff , Ronald R. Roads to Glory , Late İmperial Russia and The Turkish Straits, IB Tauris, New York , 2006 Ronald R. , s. 119 [6] Bobroff s. 116-117 [7] Bayur, Hikmet Y. Türk İnkılabı Tarihi. Cilt III, kısım II Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1991 s. 491 [8] Hart, L. Strateji-Dolaylı Tutum, Doruk Yayıncılık, İstanbul, 2003 s.263 |
||||||||||||
********************** Tüm yazı, yorum ve içerikten imza sahiplerinin kendileri sorumludur. Yayımlanmış olmaları, bu görüşleri Tuncay Yılmazer'in benimsediği anlamına gelmez. Yorum bölümü özgür bir tartışma ortamı yaratmak için vardır. Ancak saldırgan ve düzeysiz yorumlar yayınlanmayacaktır. Eğer bu siteye ilk kez yorum yazıyorsanız, yorum kurallarına gözatmanızı istirham ederiz. ********************** |
||||||||||||
YORUMLAR |
||||||||||||
|
||||||||||||
|
||||||||||||
KATEGORİDEKİ DİĞER BAŞLIKLAR |
||||||||||||
Site İçi Arama
Kategoriler
Rastgele Seçilen 10 Yazı
- 1 - A Glorious Failure! İtilaf Devletleri Donanması’nın Planları, Gücü ve Savaşın Sonuçları ( Kenan Çelik ) - 02/04/2009 Hit: 21541
- 2 - Osmanlı Çöküşü ve Günümüz Kürt sorunu – ( Prof. Dr. M. Şükrü Hanioğlu ) - 08/05/2011 Hit: 22262
- 3 - Timaş Tarih - 24/01/2015 Hit: 8361
- 4 - 18 Mart Günü Dardanos Şehidi Zabit Namzedi Halim Efendi (Ahmet Yurttakal) - 07/04/2018 Hit: 10252
- 5 - Çanakkale Muharebelerinde Tekirdağ - İslam Özdemir - 02/05/2012 Hit: 13370
- 6 - Pazarlık (Prof. Dr. Vahdettin Engin) - 23/05/2010 Hit: 13510
- 7 - O Ağaç... (Selim Meriç) - 25/12/2008 Hit: 11461
- 8 - Birinci Dünya Savaşı’nda Gördüklerim ve Yaşadıklarım - Erich Ludendorff - 15/02/2016 Hit: 6839
- 9 - Tarihin Kıyısında Bir Kahraman İbradılı İbrahim ( Haluk Oral ) - 19/04/2009 Hit: 14245
- 10 - Çanakkale Kara Muharebelerinde Asma Dere (Şaban Murat Armutak) - 01/11/2016 Hit: 5386
Yazarlar
Popüler 20 Yazı
- Okunma Adet:
- 100. Yılında II. Meşrutiyet (“Didar-ı Hürriyet” kitabının yazarı Sacit Kutlu İle Söyleşi )-1. Bölüm Okunma Adet:111979
- Sarıkamış Kuşatma Harekâtı’na Ait Değerlendirmeler ( M. Şahin Aldoğan ) Okunma Adet:90616
- 18 Mart Kahramanı Cevat Paşa ( Ahmet Yurttakal ) Okunma Adet:82260
- 9 Ocak 1916 - İtilaf Devletlerinin Gelibolu Yarımadasını Tahliye Harekâtı ( Melike Bayrak ) Okunma Adet:66516
- 1.Dünya Savaşında Türkiye Dışında ve Anadolu’da Esir Kampları Balıkesir Esir Kampı (Aydın Ayhan) Okunma Adet:65262
- Balkan Muharebeleri Sırasında Mustafa Kemal'in Çanakkale Bölgesindeki Faaliyetleri (Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay) Okunma Adet:64127
- 1915 Çanakkale Cesarettepe Kahramanı Kırşehirli Mehmet Çavuş ( Cemalettin Yıldız ) Okunma Adet:62565
- İlk Türk Hemşiresi Safiye Hüseyin (Elbi) (Ahmet Yurttakal) Okunma Adet:55626
- Kutülammare’de Esir Alınan İngiliz Ordusu ve General Townshend (Muzaffer Albayrak) Okunma Adet:54912
- Muhafazakâr Türk Basınının Altı Büyük Çanakkale Yanlışı… ( Ozan Bodur ) Okunma Adet:54767
- 18 Mart 1915’den 18 Mart 2009’a Çanakkale Deniz Zaferi ( Melike Bayrak) Okunma Adet:51833
- Çanakkale’deki En Başarılı Alman: Otto Hersing ve U-21 Denizaltısı (Ahmet Yurttakal) Okunma Adet:48925
- Çanakkale Savaşı ve Diplomasi ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:47083
- Rumeli Mecidiye Tabyası Topçu Neferi Kahraman Niğdeli Ali ( Ömer Arslan ) Okunma Adet:47042
- 25 Nisan 1915 Çanakkale Kara Muharebeleri ( Melike Bayrak ) Okunma Adet:46662
- Balkan Harbi’nin Toplumsal-Siyasal ve Ekonomik Etkileri -2 ( Sacit Kutlu ) Okunma Adet:43198
- 57. Alay Şehitliği’nin Yeniden Düzenlenmesi Üzerine (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:41553
- 25 Nisan 1915 Arıburnu Anzak Çıkarması Üzerine Şahin Aldoğan ile Söyleşi – 1 (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:39868
- 18 Mart Özel Yazısı: Dardanos’a Şan Verenler ( İslam Özdemir) Okunma Adet:37378
- ARMAGEDDON’A DOĞRU ADIM ADIM… General Allenby, Osmanlı Ordusu’nu Filistin’de Nasıl Yok Etti? (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:36067
Son Yorumlananlar
- 10791-Melike Bayrak - Öncelikle yazını çok taraflı bulduğumu belirtmek isterim. Yazınızda geçen üç ayrı noktayı da ayrıca ... 16-09-2018-- Haber Başlığı:Mustafa Kemal Atatürk ve Enver Paşa (İsmail Pehlivan)
- 10766-CEMAL KARACİĞER Ruhları Şad Olsun- ALLAH ONLARDAN RAZI OLSUN BİZ NE KADAR BİLMESEK DE RABBİMİZ BİLİYOR ONLARI .MEKANLARI CENNET OLSUN ... 13-09-2018-- Haber Başlığı:18 Mart Kahramanı Cevat Paşa ( Ahmet Yurttakal )
- 10674-isimsiz - Ciddi bir emeğin mahsûlü olduğu anlaşılan ufuk açıcı ve değerli m... 20-08-2018-- Haber Başlığı:Türkiye’de Beş Sene - Liman von Sanders’in Hatıraları ( Muzaffer Albayrak)
- 10613-emre gelibolu- Gökhan bey tanışan birisi olarak şunu söyleyebilirim. Müthiş alcak gönüllü birisi bilgi ve birikimi ... 20-07-2018-- Haber Başlığı:Çanakkale Savaşı Belgeselleri Yapımcısı Gökhan Tarkan Karaman ile söyleşi (Tuncay Yılmazer)
- 10587-Yusuf Harita- Bu haritada ikiz koyunun altinda bir cizgi var cizginin uzerinde iki cizgi var bu bu iki cizgi sani... 17-06-2018-- Haber Başlığı:25 Nisan 1915 Çıkarmaları Sırasında (Ertuğrul ve Tekke Koyları ile Arıburnu Sahillerinde) Türklerin Makineli Tüfekleri Var Mıydı?(1.Bölüm) (Gürsel Akıngüç)
- 10571-Cemalettin Yıldız Hayırlı olsun.- Çanakkale Savaşı Siperin Ardı Vatan (Gürsel Göncü -Şahin Aldoğan ) yeni düzenlemeli baskısını hayırl... 23-05-2018-- Haber Başlığı:Çanakkale Savaşı Siperin Ardı Vatan (Gürsel Göncü - Şahin Aldoğan)
- 10568-Cemalettin Yıldız Teşekkürler Burhan Bey.- Yıllardır beklediğimiz Seddülbahirin yaralı Arslanı 26. Alay ,3. Tabur Kumandanı Binbaşı Mahmut Sabr... 08-05-2018-- Haber Başlığı:Mahmut Sabri Bey Ve Seddülbahir Savunmasının İlk Üç Günü (Burhan Sayılır)
- 10566-gürsel göncü - Gayet isabetli tesbitler ve yeni data'lar içeren bir referans makalesi. Tebrikler. İki noktaya ... 03-05-2018-- Haber Başlığı:25 Nisan 1915 Gelibolu Yarımadası Çıkarmaları Üzerine Taktik Yaklaşımlar (Bülend Özen)
- 10564-idris ilkan kurt - Tşeküürler ömer bey projem için çok faydalı güze liyi bilgil, bi site olmuş allah razı olsun eyw :}... 28-04-2018-- Haber Başlığı:
- 10562-Tolga Yılmaz
Başka makale- Erhan Bey,
Yazınız için tebrik ederiz. Emeğinize sağlık.
Bahsettiğiniz konuyla ilgili ... 18-04-2018-- Haber Başlığı:Çanakkale Savaşı Esnasında Çekildiği İddia Edilen Bir Fotoğraf Hakkında (Erhan Çifçi)
Önerilen Yazılar
- Okunma Adet:
- Arıburnu Muharebeleri Raporu (2) - Mustafa Kemal (Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:24030
- Tehcir Övünülecek Bir Uygulama Değildir ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:21155
- Çanakkale Cephesinde Bir Müderris- Abdullah Fevzi Efendi ( Muzaffer Albayrak) Okunma Adet:21667
- 25 Nisan 1915 Arıburnu Anzak Çıkarması Üzerine Şahin Aldoğan ile Söyleşi – 1 (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:39868
- Propaganda Filmlerinin Bir Prototipi olarak Arabistanlı Lawrence (Enver Gülşen) Okunma Adet:24517
- “Bin Kere Çoğalan Cehennem” 4-6 Haziran 1915 , Üçüncü Kirte Muharebesi ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:32285
- Çanakkale Muharebe Alanlarında Çevre Kirliliği ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:22531
- 100. Yılında II. Meşrutiyet (“Didar-ı Hürriyet” kitabının yazarı Sacit Kutlu İle Söyleşi )-1. Bölüm Okunma Adet:111979
En Çok Yorumlanan
- 1915 Çanakkale Cesarettepe Kahramanı Kırşehirli
Mehmet Çavuş ( Cemalettin Yıldız )
Yorum Adet:52Okunma Adet:62565 - Çanakkale Savaşı Belgeselleri Yapımcısı Gökhan Tarkan Karaman ile söyleşi (Tuncay Yılmazer)
Yorum Adet:32Okunma Adet:12295 - 9 Ocak 1916 - İtilaf Devletlerinin Gelibolu Yarımadasını Tahliye Harekâtı ( Melike Bayrak )
Yorum Adet:29Okunma Adet:66516 - En Büyük Tehlike ( Tuncay Yılmazer )
Yorum Adet:21Okunma Adet:34067 - 19 Mayıs'ın Ardından ( İslam Özdemir )
Yorum Adet:20Okunma Adet:23992 - Muhafazakâr Türk Basınının Altı Büyük Çanakkale Yanlışı… ( Ozan Bodur )
Yorum Adet:19Okunma Adet:54767 - Birinci Dünya Savaşında Ölen Alman Askerlerin Kayıp Listesi ( Hafize Kasar )
Yorum Adet:18Okunma Adet:35237 - Alibeyköy Lisesi konferansının ardından... ( Tuncay Yılmazer )
Yorum Adet:17Okunma Adet:24302 - Türkiye Cumhuriyeti'nin En Büyük Askeri Tarihçisi Kurmay Yarbay Bursalı Mehmet Nihat Bey 'e Vefa ( Cemalettin Yıldız )
Yorum Adet:16Okunma Adet:27533 - Bir Fotoğraf , Bir Soru... ( A.Yurttakal - İ. Sezgin )
Yorum Adet:15Okunma Adet:21937 - 57. Alay Şehitliği’nin Yeniden Düzenlenmesi Üzerine (Tuncay Yılmazer)
Yorum Adet:15Okunma Adet:41553 - Çanakkale Gazisi Hüseyin Akdoğan (Ahmet Yurttakal)
Yorum Adet:14Okunma Adet:26906 - Teğmen Remzi nin Hatıralarında Zığındere Muharebeleri (M. Şahin Aldoğan)
Yorum Adet:14Okunma Adet:26981 - Kırım Harbinden Günümüze Haydarpaşa Mezarlığı 2. Bölüm ( İslam Özdemir)
Yorum Adet:13Okunma Adet:31913 - Küçük Muavenet'in Büyük Başarısı ( Duygu Ak )
Yorum Adet:13Okunma Adet:19099
Ziyaretçi İstatistiği
-
Tekil (Bugün)
1137 Toplam
10560141 En Fazla
17793 Ortalama
2420 Üye Sayısı
1032 Bugün Üye Olan
0 - ANASAYFA
- KURALLAR
- RESİM ARŞİVİ
- İLETİŞİM
- ZİYARETÇİ DEFTERİ