GELİBOLU’YU ANLAMAK

“Gelibolu’yu Anlamak” sitesinde “Sakarya Meydan Muharebesi’nde 11’inci Tümen Komutanları” ile ilgili makale yazmıştım. Makalede Mülga ATASE kitap ve biyografilerinde bu muharebede 11’inci Tümen Komutanları hakkında bir bilgi bulunmadığı için çeşitli kaynakları yorumlayarak elde edilen bilgileri yazmıştım. Ancak kısa bir süre önce TBMM, 1921-1926 yılları arasında verdiği İstiklal Madalyası bilgilerini erişime açınca ve çok önemli bilgilere ulaşınca yeni bir makale yazmak gereğini duydum. Çünkü SMM’de bir komutan ismi daha ortaya çıktığı gibi önceki makalemde olması muhtemel gördüğüm kişinin bu muharebede o kişi olduğu kesinleşti. (E.Ç.)

Tarih boyunca savaşlar olmuş ve halen olmaya devam etmektedir. Savaşta yararlılık gösteren kimselere kendi ülkeleri tarafından veya müttefiki olan devletler tarafından çeşitli ödüller verilmektedir. Bu ödüller madalya, takdirname, terfi, para, vb. maddi ve manevi değeri olan ödüllerdir. Makalemizde Kurtuluş Savaşı(TİH) esnasında ve devamında kurulan Türkiye Cumhuriyeti döneminde, Kurtuluş Savaşı’nda görev yapan askeri personellere TBMM tarafından yapılan ödüllendirmelerden bahsedilecektir. (E.Ç.)

Hem Enver Bey hem de Mustafa Kemal’in imzasının bulunduğu tek belge olan ve ilk defa yayınlanan bu belge;günümüz kamuoyunda kahramanlık ve hainlik arasında sıkıştırılan önemli tarihi şahsiyetlerin, aslında söz konusu vatan olduğunda fikir birlikteliğinde olduklarını göstermektedir. Her tarihi olayı bulunduğu şartlar altında değerlendirmek gerektiğinde ve gerektiğinden Trablusgarb’ın işgalinde gönüllü olarak katılan genç subayların bu vatanperverliği göz ardı edilemeyeceği gibi, Trablusgarb’ta yararları görüldüğü gibi bu kadrolar Cihan Harbi ve Milli Mücadelede önemli rol oynamıştır. (M.O.Y.)

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı himayesinde yürütülmüş olan bu çalışmada, mezar taşlarını okudukça bizler için tarihin tozlu sayfalarına doğru bir yolculuk başladı. Süreç içerisinde, kâh çocuklarını doğururken vefat eden iki kardeşin acısını kâh aziz vatan için şehit olmuş bir…

Ahmed Cevdet Paşa, hiç şüphesiz XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin yetiştirmiş olduğu âlim ve devlet adamları arasında erişilmesi güç, müstesna bir yere sahiptir. Yetmiş iki yıllık ömründe her biri alanında ilk olma özelliği taşıyan onlarca esere imza atmış mümtaz bir şahsiyettir. Tarih-i Cevdet adlı Osmanlı tarihi, başta tarih yazımı olmak üzere birçok alanda ilkleri barındırır. Cevdet Paşa. Yazımına 1853’de başlayarak, otuz dokuz yıl sonra 1892’de son hâlini verdiği on iki ciltlik Tarih-i Cevdet adlı eseri ise, elbette bu çok yönlü birikim ve tecrübelerini gelecek nesillere aktarabileceği en uygun mecrayı sağlamıştır (Tanıtım Yazısından)

Bu çalışma, tarihi Gelibolu Yarımadasında Kilitbahir Köyü sınırları içerisinde bulunan Kaptan-ı Derya Halil Paşa ve Damat Öküz Mehmet Paşa Çeşmeleri üzerine bazı tespit ve değerlendirmeler içermesi bakımından analitik bir araştırmadır. Araştırmada veri toplamak için literatür taraması yapılmış ve Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü arasındaki işbirliği protokolü kapsamında ilgili kurumların arşivinden faydalanılmıştır. Ulaşılan Osmanlı Türkçesi ile yazılmış belgeler araştırmacı tarafından günümüz Türkçesine aktarılmıştır. Kaptan-ı Derya Halil Paşa Çeşmesi‟nin   yapım   yılının   1637-38   olduğu   ve   bulunduğu   Havuzlar mevkiinin yapıldığı dönemdeki isminin Piyale Paşa Bahçesi olduğu tespit edilmiştir. Kilitbahir Köyü Çarşı Caddesi eski muhtarlık binasının  önünde bulunan ve “Damat İbrahim Paşa Çeşmesi” olarak tescillenmiş çeşmenin ise Damat Öküz Mehmet Paşa tarafından 1614-15 yıllarında yaptırıldığı tespitedilmiştir. (İ.S.)
Bu makale Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nin 15. Sayısının 2. Cildinde yayınlanmıştır.