Muharebelerin öne çıkan kahramanları ve olguları hep ola gelmiştir. 18 Mart 1915’de de öne çıkan kişilerinden biri Dardanos Bataryasında 18 Mart günü şehit olan Zabit Namzedi İzmirli Halim Efendi’dir.
Zabit Namzedi Halim Efendi hakkında daha bir dizi araştırma yapıp, torunu ile söyleşi yapmıştık. Bu makaleyi şu linkten okuyabilirsiniz:
Zabit Namzedi Halim Efendi’ye ait Belgeler
Zabit Namzedi Halim Efendi, 18 Mart 1915 günü yapılan muharebelerde şehit olan 4 subaydan biridir. MSB ve ATASE Arşivinden yaptığımız araştırmalar sonucu şehit subay hakkında belgeler aşağıya derç edilmiştir.
Milli Savunma Bakanlığı Arşivindeki çalışmamızda Halim Efendi’nin şehit oluş şekli hastane kaydında “Ceriha-i Nafize-i Cümcüme” yani başından mermi yarası ile şehit olduğu belirtilmektedir. 666 numaralı Çanakkale Şehitleri Hastane Defterindeki kaydından şunlar yazılıdır:
Sayfa No : 5
Sıra No : 27
Kazası : Bergama
Adı : HalimEfendi
Sınıfı : Ağırtopçu
Alay : 3 – Hasan Mevsuf Mıntıkası İhtiyat Zabiti
Mülahazat : İhtiyat Zabit Namzetlerinden 5 Mart 1331’de [18 Mart 1915]
Ceriha-i Nafize-i Cümcüme’den fevt.
Zabit Namzedi Halim Efendi’nin Hasan Mevsuf Şehitliğinde bulunan kabri
Çanakkale Müstahkem Mevki Harp Ceridesinde Halim Efendi’nin şehit olduğunu bildirir rapor şudur:
Müstahkem Mevkii Harp Ceridesi – 18 Mart 1915 (ATASE Arşivi)
“Bugün saat 10.00’da 7, 10.20’de 11 zırhlı görülmüştür. Bunlardan 5’i Boğaz’a girmeye başlamış, diğerleri Kumkale, Seddülbahir dışında bir süre bekledikten sonra yavaş yavaş girerek Hisarlık, Tenker, Domuzdere, Karanlık Liman, Karantina önü ve Obüsaltı mevkilerini işgal etmeye ve çeşitli mevkilere atış yapmaya başlamıştır. Saat 11.30’da da Dardanos’a ateş açmışlardır. Bu zırhlılardan sonra 6 zırhlı daha girişte görünmüş ve bunlar da bir süre orada kaldıktan sonra içeri ilerlemeye başlayarak ateşe katılmışlardır. Dardanos Bataryası saat 12.30’da açtığı ateşi bir saat kadar devam ettirmiş, sonra toplara toprak gelmesinden ve aynı zamanda müsademe iğnelerinin barut çamurundan şişmesinden dolayı ateş edememeye başlamış, erler korunaklı yere alınmıştır. Ateşin kesildiği ve topların bu arızadan ateş edemediği Batarya Komutanı Şehit Üsteğmen Hasan tarafından telefonla bildirilmiş ve topların arızasının giderilmesi için kamacıya bilgi verilmiştir. Bu sırada sargı yerine düşen bir mermi telefona gelmiş bulunan Üsteğmen Hasan ile Teğmen Mevsuf’u ve 4 sıhhiye erini suların akması için açılan hendeğe düşürmüştür. Telefoncu İbrahim ile bir sıhhiye eri ağır şekilde yaralanmış, diğerleri şehit olmuştur. Şehit olan erler arasında Yedek Subay Adayı İzmirli Halim de vardır. Düşman aralıklarla saat 16.30’a kadar atış yapmış, daha sonra ateşi kesmiştir
Düşmanın hasarlı olan bir zırhlısını batırmak için Müstahkem Mevki Komutanlığından emir alındığından o zamana kadar atışa hazır hâle getirilen bataryanın 3 topu zırhlıya ateş açmış, 18.30’da zırhlı batırılmıştır
Bataryanın ateş açtığını gören düşman tekrar ateş açarak bir saat daha bataryayı bombalamıştır.
Bu muharebede 36 tahrip, 12 külahlı, 63 çelik ve 4 sert olmak üzere 115 mermi sarf edilmiştir. Hamdolsun başka vukuat yoktur. Batarya ateşe hazırdır.
Bölge Komutanı Binbaşı Mithat”
Birinci Dünya Savaşı Subay Kayıt Defterinde hakkındaki bilgiler şunlar yazılıdır:
Sayfa No : 75 (132)
Sıra : 64
Adı : HalimEfendi
Lakabı : Şerbetçizade
Rütbe : İhtiyat Zabit Namzedi
Ordu : BahriSefidBoğazı
Alay : 3
Tabur : 1
Sınıfı : Topçu
Sebeb-i Zayiat : Şehiden
Mahall-i Zayiat : Düvel-i Müttefikanın Çanakkale’ye taarruzunda Dardanos
İstihkâmında
Tarih-i Yevm-i Zayiat: 5 Mart 1331 [18 Mart 1915]
Mülahazat : Bahr-i Sefid Mevkii Müstahkem Kumandanlığının 10 Mart
1331 [23 Mart 1915] ve 231 numaralı tahriratına atfen istihbarat Muamelat-ı Zatiyye Defterinden.
Halim Efendi’nin Mezar Taşı
18 Mart günü şehit olan Üsteğmen Hasan ile Teğmen Mevsuf, Zabit Namzedi İzmirli Halim Efendi ve erler ertesi günü Cevat Paşa, kalabalık askerin ve halkın katıldığı bir törenle Değirmenlik Mezarlığına defnedilir. 1918 yılında şehitlerin naaşı bu mezarlıktan alınır ve şimdiki ziyaret ettiğimiz Dardanos Bataryasının arkasındaki yamaçta yapılan şehitliğe defnedilir.
Hafta sonu yeni açılan Troya Müzesi’ni ziyaret etmiştim. Müzenin girişinde soldaki ilk camekânda 5 mezar taşı dikkatimi çekti.
Mezar taşlarından ortada resimde görülen taşta şunlar yazıyordu:
“ ŞEHİT ZABİT NAMZEDİ HÜSEYİN OÐLU HALİM 5 MART 1331 [18 Mart 1915]”
Bu mezar taşı 103 yıl önce 18 Mart günü şehit olan Zabit Namzedi İzmirli Halim Efendi’ye aitti. Bu mezar taşı buraya nasıl gelmişti? Çanakkale şehidine ait bu mezar taşı buradan alınıp Hasan Mevsuf Şehitliği’ndeki mezarı başına dikilmesi fevkalade yerinde olacaktır. Yetkililere arz olunur.
Şehit Zabit Namzedi Halim Efendi’nin Mezar Taşı
Troy Müzesi
Ahmet YURTTAKAL
Mail: ayurttakal@gmail.com
Twitter: @AhmetYurttakal1
Sevgili Ahmet Bey, Şehid Zabit namzetine ait olduğunu söylediğiniz mezar taşı fesinden Sultan Mecid devrinde vefat etmiş bir Bey olduğu anlaşılıyor. lütfen taş üzerindeki kitabeyi okutunuz ve bana de bilgi veriniz. selam ve saygılar