Çanakkale Yolunda – Gabriel Domerque ( Tuncay Yılmazer )Tarih: 10/06/2007 / Toplam Yorum 3 / Yazar Adı: / Okunma 15000 ![]() Savaş muhabirlerinin anılarının, tuttukları notların cephedeki şartları, cephe gerisini , komutanların, askerlerin düşüncelerini anlattıkları için çok önemli olduklarına kuşku yok. ( Her ne kadar sansürden geçseler de…) Fransız Gazeteci Gabriel Domerque’nin Çanakkale Savaşı boyunca kaldığı Limni adası’nda ve Balkan ülkelerine yaptığı gezi bize o dönemin koşullarını yansıtıyor. Yazarın Türklerle ilgili düşüncelerinin, o dönemin itilaf devletleri kamuoyunda hemen hemen aynı argümanlarla paylaşılan düşünceler olduğunu söylersek yanılmış olmayız. |
||||||||||||
Savaş muhabirlerinin anılarının, tuttukları notların cephedeki şartları, cephe gerisini , komutanların, askerlerin düşüncelerini anlattıkları için çok önemli olduklarına kuşku yok. ( Her ne kadar sansürden geçseler de…) Fransız Gazeteci Gabriel Domerque’nin Çanakkale Savaşı boyunca kaldığı Limni adası’nda ve Balkan ülkelerine yaptığı gezi bize o dönemin koşullarını yansıtıyor. Yazarın Türklerle ilgili düşüncelerinin, o dönemin itilaf devletleri kamuoyunda hemen hemen aynı argümanlarla paylaşılan düşünceler olduğunu söylersek yanılmış olmayız. Kitabın önsözünde Domerque, “Yeni bir Haçlı Seferi olarak tabir edebileceğim , Çanakkale Savaşı’nın safhalarını not etmeye hazırlanırken bu büyük, bu yiğit , hatta dostumuz olmuş Türk halkına acıma duygusuna kapılmadım” diye bir itirafta bulunuyor. Çanakkale Savaşı ile ilgilenenler İngiliz gazeteci Ashmead Bartlett’in de bu mücadele için “Haçlı Seferi” ifadesini kullandığını hatırlayacaklar. “Zavallı Türkler! Her şeye rağmen samimi olarak onlara çok acıyorum. Düşmanlarımız, satılmış bir grup muhteris tarafından ; köleleştirilmiş, isyan etmekten aciz, gönülsüz, gücü tükenmiş olarak bize karşı koymaya hazırlanıyorlar. İçinde bulundukları şartlara rağmen yine de alışık oldukları gibi , hasbelkader ölüme yürüyorlar. ………… İlk başlarda aralarından birçoğu ne sebeple , ne için ve en önemlisi kimin menfaati için çarpıştığını bilmiyordu. Bugün artık gerçeği biliyorlar. Savaşa girmelerinde yatan sebebin, Alamanya’nın çıkarı olduğunu , yani Almanya’nın selâmeti , bozguna uğramaması , en azından bozgunun sonuçlarını geciktirmek için kendilerinin feda edildiğini biliyorlar” (Önsözden) Domerque önce 24 Mart 1915’te Atina’ya vardığı günleri anlatıyor. Yunanlıların Fransızlara, Fransız askerine karşı sempatisinin büyük olduğunu belirtiyor. Ancak buradan sonra uğradığı Selanik ve Kavala’da ise yerli halk Yahudi, Rum ve Türkler daha çok Alman yanlısı. “Uzun süre Osmanlı rejiminde yaşamış olan halkın eski efendilerini özlemle aradığı, yeni ellere geçmek istemedikleri kanaatine varmış olarak gemime döndüm.” (s.26) Müttefik ordularının konuşlandığı Limni adası’na 1 Nisan’da varan gazeteci Domerque onbinlerce askerin toplandığı bu adadaki faaliyetleri anlatıyor. İngilizler, Fransızlar, sömürge askerleri, Kanadalılar yerli Rumlarla birlikte Paskalya bayramını kutluyorlar. Ada baştan aşağı inşaat halinde, onbinlerce kişinin kalacağı barakalar inşa ediliyor. Her gazetecinin en önemli isteği tabi ki haber alabilmek. Ancak uygulanan sıkı sansürden şikayetçi olduğunu her fırsatta belirtiyor. Domerque bu arada Balkan ülkelerini kapsayan geziye çıkıyor. Bulgaristan ile Sırbistan sınırı arasındaki çatışmalar , Bulgar çetelerin bastığı köylerden bahsediyor. ( Yazar Sırp subayların anlatımından bu çetelere Alman ve Avusturya subaylarının komuta ettiği iddialarını da gündeme getiriyor. ) Bu iddialar önemli. Bulgaristan’ın resmen savaşa Ekim 1915’de girdiğini düşünürsek aslında Sırbistan’la çatışmaların çok önceden başladığının kanıtı. Yazar, savaşın getirdiği tüm felaketleri yaşayan tifo salgını, açlık vs. gibi olumsuzluklarla boğuşan Sırbistan’ın başbakanı Pasiç’le Niş şehrinde röportaj yapıyor. Avusturya’nın gizlice barış teklifinde bulunduğunu ancak koşulların uygun olmaması nedeniyle reddettiklerini söyleyen Pasiç Bulgaristan hakkında ise “ Bulgarların tavrı her zaman endişe verici olmuştur. Samimi olarak söylemeliyim ki Bulgarların tutumuna hiç güvenemiyorum. Bari tarafsız kalsalardı. Bükreş Antlaşması’nın hemen ardından beklediklerini bulamadıklarına inanan Bulgarlar, Avusturya ve Türkiye ile ilişkilerini geliştirmeye yöneldi ve çeşitli ittifaklar yaptı. Elbette bu antlaşmaları Yunanistan’a ve bize karşı idi. Ancak bu antlaşmalara ne kadar bağlı kalacakları şüpheli. Ayrıca bu şartlarda , vermemizi istedikleri tavizlere rağmen Müttefiklerin yanında yer alacaklarına inanıyorum. “ şeklinde konuşuyor. ( s. 57 ) Balkan devletleri gezisinden sonra yeniden Limni adasına, Mondros’a dönen Gabriel Domerque artık savaşın yansımaları olan yüzlerce esir ve yaralıyla karşılaşır. Esirler Alman subaylarının kötü muamelerinden dolayı teslim olduklarını söyleyeceklerdir. Zaman zaman cepheyi de ziyaret için yarımadaya geçer Domerque. 21 Haziran’daki Birinci Kerevizdere Muharebesi’nde öğleden sonra saat üçe kadar yaklaşık Türk mevzilerine 20.000 atış yapıldığını,daha sonra Fransız 176. Alay’ın saldırıya geçtiğini belirten yazar sonrasında hayretini gizleyemiyor: “ Bu taarruzdan sonra 176. piyade alayına cesaret madalyası verilmesi kararlaştırıldı. Zira, Türk mevzilerine ilk yaklaşmayı başaran birlik bu birlik olmuştu. Fransız askerleri öndeki 1. mevzi tahkimatının düştüğünü bildirerek ,ikincisini ele geçirmek için harekete geçiyorlardı. Ancak nereden çıktıkları belli olmayan Türk askerleri , tümenlerimizi öylesine ani çevirmişlerdi ki; şiddetli doluyu andıran mermi sağanağı altında birliklerimiz neye uğradıklarını şaşırmışlardı. Ele geçirilen mevziler terk ediliyor ve tehlike büyüyordu. ( s.99 )” Yazar zaman zaman Kerevizdere siperlerinde ön hatlara giderek çarpıcı gözlemlerini bizlere aktarıyor. Senegallilerin sadece Almanlarla çarpıştıklarına inandıklarını belirtiyor. Kitabın en ilginç bölümlerinden birisi de Gazeteci Gabriel Domerque’nin savaşın başlamasıyla İstanbul’dan 45 görevli ile birlikte sınırdışı edilen Fransız Katolik misyon şefi P. Lobry ile yaptığı görüşme. Halkın Fransızlara karşı sevgisi olduğunu , Balkan harbinde rahibelerin Türk askerine baktığını, ancak yönetimdeki bir grubun Almanların etkisinde kaldığını belirtiyor: “ Bazı Türk subaylarının Alman generallerin emrine uymak istemediklerini haber aldım. Ama ne kadarı doğru bilmiyorum. Yalnız İstanbul’dan ayrılmadan önce , işler kötüye gitmeye başlayınca eski bir başbakanın (sadrazamın ) oğluyla görüşmüştüm. Ülkesinin Almanların elinde olmasından duyduğu teessürü anlatıyordu. “Almanlar bizi felakete götürüyorlar. Perişan olacağız. Türkiye onursuzluk ve haysiyetsizlik içinde yaşamaya sürüklenecek. Maalesef bunlar bizim hatamız. Tepki gösterecek ne gücümüz ne de cesaretimiz var.” Doğruyu söylüyor, doğruyu görüyordu. “ (s. 111) Fransız rahibin anlattıkları Babıali’nin ileri gelenlerinde , özellikle ittihatçı olmayanların görüşlerini yansıtması açısından önemli kuşkusuz. Kitabın sonlarında Gelibolu harekâtının başarısız olduğunu itiraf eden yazar, Türklerin tarih boyunca Fransızlara kin gütmediğini, ancak Almanlardan nefret ettiklerini bir kere daha tekrarlıyor. Sultanahmet’teki Alman çeşmesi sürekli zarar verildiğini iddia eden Domerque, bazı Alman subayların Türk askerleri tarafından öldürüldüğünü iddia ediyor. ( s. 127 ) “Çanakkale Yolunda” dönemin yer yer cephe, ancak öncelikle cephe gerisi atmosferini, çeşitli söylentileri, bazı ilginç anekdotları savaş boyunca Limni adası’nda kalmış, Balkan ülkelerini gezmiş bir Fransız bir gazetecinin ağzından yansıtması açısından önemli bir eser. “Bir Savaş Muhabirinin Kaleminden” ÇANAKKALE YOLUNDA Gabriel Domerque Babıali Kültür Yayıncılığı Mart 2007-İstanbul |
||||||||||||
********************** Tüm yazı, yorum ve içerikten imza sahiplerinin kendileri sorumludur. Yayımlanmış olmaları, bu görüşleri Tuncay Yılmazer'in benimsediği anlamına gelmez. Yorum bölümü özgür bir tartışma ortamı yaratmak için vardır. Ancak saldırgan ve düzeysiz yorumlar yayınlanmayacaktır. Eğer bu siteye ilk kez yorum yazıyorsanız, yorum kurallarına gözatmanızı istirham ederiz. ********************** |
||||||||||||
YORUMLAR |
||||||||||||
|
||||||||||||
|
||||||||||||
KATEGORİDEKİ DİĞER BAŞLIKLAR |
||||||||||||
Site İçi Arama
Kategoriler
Rastgele Seçilen 10 Yazı
- 1 - Muhafazakâr Aydınların Ermeni Sorunu’na Yaklaşımı Değişiyor mu? (Tuncay Yılmazer) - 04/04/2010 Hit: 19861
- 2 - Elveda Güzel Vatanım - Ahmet Ümit (Sinem Şahin) - 03/04/2016 Hit: 4326
- 3 - Kurmay Yarbay Bursalı Mehmet Nihat Bey’in Torunu İle Söyleşi (Ahmet Yurttakal) - 08/09/2012 Hit: 26319
- 4 - 1915 Gelibolu Harbi Günlüğü- Kazım Şakir (İ. Bahtiyar İstekli) - 29/07/2015 Hit: 5646
- 5 - Mor Salkımlı Ev –Halide Edip Adıvar ( Tuncay Yılmazer )-1. Bölüm - 31/08/2008 Hit: 23969
- 6 - Kûtulamâre Zaferi 1916(Muzaffer Albayrak,Vahdettin Engin) - 28/04/2017 Hit: 5488
- 7 - Birinci Dünya Savaşı Sırasında Said Halim Paşa Hükümeti ( Hanefi Bostan ) - 29/08/2009 Hit: 25224
- 8 - Duyuru: Tarihin Akışını Değiştiren Savaş Çanakkale - 17 Ocak 2017 Muzaffer Albayrak Söyleşisi - 05/01/2017 Hit: 5428
- 9 - O, Seyit Onbaşı’nın ilk göz ağrısıydı…( Özgehan Alkurt ) - 20/01/2007 Hit: 26348
- 10 - Florence Nightingale’in Eli Anadolu’ya da Değmişti-Kırım Savaşından Unutulan İlk Prefabrik Hastane: Erenköy (Renkioi) (Mustafa Onur Yurdal) - 09/09/2017 Hit: 7686
Yazarlar
Popüler 20 Yazı
- Okunma Adet:
- 100. Yılında II. Meşrutiyet (“Didar-ı Hürriyet” kitabının yazarı Sacit Kutlu İle Söyleşi )-1. Bölüm Okunma Adet:112016
- Sarıkamış Kuşatma Harekâtı’na Ait Değerlendirmeler ( M. Şahin Aldoğan ) Okunma Adet:90640
- 18 Mart Kahramanı Cevat Paşa ( Ahmet Yurttakal ) Okunma Adet:82300
- 9 Ocak 1916 - İtilaf Devletlerinin Gelibolu Yarımadasını Tahliye Harekâtı ( Melike Bayrak ) Okunma Adet:66556
- 1.Dünya Savaşında Türkiye Dışında ve Anadolu’da Esir Kampları Balıkesir Esir Kampı (Aydın Ayhan) Okunma Adet:65296
- Balkan Muharebeleri Sırasında Mustafa Kemal'in Çanakkale Bölgesindeki Faaliyetleri (Yrd. Doç. Dr. Mithat Atabay) Okunma Adet:64159
- 1915 Çanakkale Cesarettepe Kahramanı Kırşehirli Mehmet Çavuş ( Cemalettin Yıldız ) Okunma Adet:62592
- İlk Türk Hemşiresi Safiye Hüseyin (Elbi) (Ahmet Yurttakal) Okunma Adet:55651
- Kutülammare’de Esir Alınan İngiliz Ordusu ve General Townshend (Muzaffer Albayrak) Okunma Adet:54965
- Muhafazakâr Türk Basınının Altı Büyük Çanakkale Yanlışı… ( Ozan Bodur ) Okunma Adet:54796
- 18 Mart 1915’den 18 Mart 2009’a Çanakkale Deniz Zaferi ( Melike Bayrak) Okunma Adet:51862
- Çanakkale’deki En Başarılı Alman: Otto Hersing ve U-21 Denizaltısı (Ahmet Yurttakal) Okunma Adet:48951
- Çanakkale Savaşı ve Diplomasi ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:47102
- Rumeli Mecidiye Tabyası Topçu Neferi Kahraman Niğdeli Ali ( Ömer Arslan ) Okunma Adet:47066
- 25 Nisan 1915 Çanakkale Kara Muharebeleri ( Melike Bayrak ) Okunma Adet:46696
- Balkan Harbi’nin Toplumsal-Siyasal ve Ekonomik Etkileri -2 ( Sacit Kutlu ) Okunma Adet:43222
- 57. Alay Şehitliği’nin Yeniden Düzenlenmesi Üzerine (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:41583
- 25 Nisan 1915 Arıburnu Anzak Çıkarması Üzerine Şahin Aldoğan ile Söyleşi – 1 (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:39891
- 18 Mart Özel Yazısı: Dardanos’a Şan Verenler ( İslam Özdemir) Okunma Adet:37402
- ARMAGEDDON’A DOĞRU ADIM ADIM… General Allenby, Osmanlı Ordusu’nu Filistin’de Nasıl Yok Etti? (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:36091
Son Yorumlananlar
- 10791-Melike Bayrak - Öncelikle yazını çok taraflı bulduğumu belirtmek isterim. Yazınızda geçen üç ayrı noktayı da ayrıca ... 16-09-2018-- Haber Başlığı:Mustafa Kemal Atatürk ve Enver Paşa (İsmail Pehlivan)
- 10766-CEMAL KARACİĞER Ruhları Şad Olsun- ALLAH ONLARDAN RAZI OLSUN BİZ NE KADAR BİLMESEK DE RABBİMİZ BİLİYOR ONLARI .MEKANLARI CENNET OLSUN ... 13-09-2018-- Haber Başlığı:18 Mart Kahramanı Cevat Paşa ( Ahmet Yurttakal )
- 10674-isimsiz - Ciddi bir emeğin mahsûlü olduğu anlaşılan ufuk açıcı ve değerli m... 20-08-2018-- Haber Başlığı:Türkiye’de Beş Sene - Liman von Sanders’in Hatıraları ( Muzaffer Albayrak)
- 10613-emre gelibolu- Gökhan bey tanışan birisi olarak şunu söyleyebilirim. Müthiş alcak gönüllü birisi bilgi ve birikimi ... 20-07-2018-- Haber Başlığı:Çanakkale Savaşı Belgeselleri Yapımcısı Gökhan Tarkan Karaman ile söyleşi (Tuncay Yılmazer)
- 10587-Yusuf Harita- Bu haritada ikiz koyunun altinda bir cizgi var cizginin uzerinde iki cizgi var bu bu iki cizgi sani... 17-06-2018-- Haber Başlığı:25 Nisan 1915 Çıkarmaları Sırasında (Ertuğrul ve Tekke Koyları ile Arıburnu Sahillerinde) Türklerin Makineli Tüfekleri Var Mıydı?(1.Bölüm) (Gürsel Akıngüç)
- 10571-Cemalettin Yıldız Hayırlı olsun.- Çanakkale Savaşı Siperin Ardı Vatan (Gürsel Göncü -Şahin Aldoğan ) yeni düzenlemeli baskısını hayırl... 23-05-2018-- Haber Başlığı:Çanakkale Savaşı Siperin Ardı Vatan (Gürsel Göncü - Şahin Aldoğan)
- 10568-Cemalettin Yıldız Teşekkürler Burhan Bey.- Yıllardır beklediğimiz Seddülbahirin yaralı Arslanı 26. Alay ,3. Tabur Kumandanı Binbaşı Mahmut Sabr... 08-05-2018-- Haber Başlığı:Mahmut Sabri Bey Ve Seddülbahir Savunmasının İlk Üç Günü (Burhan Sayılır)
- 10566-gürsel göncü - Gayet isabetli tesbitler ve yeni data'lar içeren bir referans makalesi. Tebrikler. İki noktaya ... 03-05-2018-- Haber Başlığı:25 Nisan 1915 Gelibolu Yarımadası Çıkarmaları Üzerine Taktik Yaklaşımlar (Bülend Özen)
- 10564-idris ilkan kurt - Tşeküürler ömer bey projem için çok faydalı güze liyi bilgil, bi site olmuş allah razı olsun eyw :}... 28-04-2018-- Haber Başlığı:
- 10562-Tolga Yılmaz
Başka makale- Erhan Bey,
Yazınız için tebrik ederiz. Emeğinize sağlık.
Bahsettiğiniz konuyla ilgili ... 18-04-2018-- Haber Başlığı:Çanakkale Savaşı Esnasında Çekildiği İddia Edilen Bir Fotoğraf Hakkında (Erhan Çifçi)
Önerilen Yazılar
- Okunma Adet:
- Arıburnu Muharebeleri Raporu (2) - Mustafa Kemal (Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:24053
- Tehcir Övünülecek Bir Uygulama Değildir ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:21173
- Çanakkale Cephesinde Bir Müderris- Abdullah Fevzi Efendi ( Muzaffer Albayrak) Okunma Adet:21687
- 25 Nisan 1915 Arıburnu Anzak Çıkarması Üzerine Şahin Aldoğan ile Söyleşi – 1 (Tuncay Yılmazer) Okunma Adet:39891
- Propaganda Filmlerinin Bir Prototipi olarak Arabistanlı Lawrence (Enver Gülşen) Okunma Adet:24542
- “Bin Kere Çoğalan Cehennem” 4-6 Haziran 1915 , Üçüncü Kirte Muharebesi ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:32307
- Çanakkale Muharebe Alanlarında Çevre Kirliliği ( Tuncay Yılmazer ) Okunma Adet:22550
- 100. Yılında II. Meşrutiyet (“Didar-ı Hürriyet” kitabının yazarı Sacit Kutlu İle Söyleşi )-1. Bölüm Okunma Adet:112016
En Çok Yorumlanan
- 1915 Çanakkale Cesarettepe Kahramanı Kırşehirli
Mehmet Çavuş ( Cemalettin Yıldız )
Yorum Adet:52Okunma Adet:62592 - Çanakkale Savaşı Belgeselleri Yapımcısı Gökhan Tarkan Karaman ile söyleşi (Tuncay Yılmazer)
Yorum Adet:32Okunma Adet:12322 - 9 Ocak 1916 - İtilaf Devletlerinin Gelibolu Yarımadasını Tahliye Harekâtı ( Melike Bayrak )
Yorum Adet:29Okunma Adet:66556 - En Büyük Tehlike ( Tuncay Yılmazer )
Yorum Adet:21Okunma Adet:34091 - 19 Mayıs'ın Ardından ( İslam Özdemir )
Yorum Adet:20Okunma Adet:24012 - Muhafazakâr Türk Basınının Altı Büyük Çanakkale Yanlışı… ( Ozan Bodur )
Yorum Adet:19Okunma Adet:54796 - Birinci Dünya Savaşında Ölen Alman Askerlerin Kayıp Listesi ( Hafize Kasar )
Yorum Adet:18Okunma Adet:35258 - Alibeyköy Lisesi konferansının ardından... ( Tuncay Yılmazer )
Yorum Adet:17Okunma Adet:24321 - Türkiye Cumhuriyeti'nin En Büyük Askeri Tarihçisi Kurmay Yarbay Bursalı Mehmet Nihat Bey 'e Vefa ( Cemalettin Yıldız )
Yorum Adet:16Okunma Adet:27555 - Bir Fotoğraf , Bir Soru... ( A.Yurttakal - İ. Sezgin )
Yorum Adet:15Okunma Adet:21954 - 57. Alay Şehitliği’nin Yeniden Düzenlenmesi Üzerine (Tuncay Yılmazer)
Yorum Adet:15Okunma Adet:41583 - Çanakkale Gazisi Hüseyin Akdoğan (Ahmet Yurttakal)
Yorum Adet:14Okunma Adet:26927 - Teğmen Remzi nin Hatıralarında Zığındere Muharebeleri (M. Şahin Aldoğan)
Yorum Adet:14Okunma Adet:27006 - Kırım Harbinden Günümüze Haydarpaşa Mezarlığı 2. Bölüm ( İslam Özdemir)
Yorum Adet:13Okunma Adet:31932 - Küçük Muavenet'in Büyük Başarısı ( Duygu Ak )
Yorum Adet:13Okunma Adet:19118
Ziyaretçi İstatistiği
-
Tekil (Bugün)
648 Toplam
10564382 En Fazla
17793 Ortalama
2420 Üye Sayısı
1032 Bugün Üye Olan
0 - ANASAYFA
- KURALLAR
- RESİM ARŞİVİ
- İLETİŞİM
- ZİYARETÇİ DEFTERİ